Wie is de Grapperhaus in jouw organisatie?

Dat leiders, zowel in de politiek als in het bedrijfsleven, het in crisistijd qua aansturing over een andere boeg moeten gooien dan normaal, voelt iedereen wel aan. Drastic times call for drastic measures. En drastic management. Even is er geen plaats voor polderen en ‘bottum-up’, en neemt directief leiderschap het over. Dat is nodig om snel en doelgericht te kunnen werken, maar is voor leiders tegelijkertijd omgeven door valkuilen.

Directief leiderschap

Directief leiderschap, gesteund door een ongeschreven mandaat namens het volk respectievelijk de medewerkers kan – in elk geval tijdelijk – prima werken. Mits managers zich kordaat opstellen en zichzelf ook aan de nieuwe spelregels houden, kan het hen veel respect en geloofwaardigheid opleveren. Rutte en De Jonge kunnen erover meepraten. Hun collega Grapperhaus helaas wat minder. Wie in het bedrijfsleven bijvoorbeeld salarisoffers van medewerkers vraagt en verzuimt zelf een duit in het zakje te doen, of thuiswerken predikt en vervolgens tijdens de dagelijkse stand-up schittert door afwezigheid, wacht eenzelfde lot als onze Minister van Justitie en Veiligheid.

Onder een vergrootglas

Juist omdat medewerkers tijdelijk minder inspraak hebben, verwachten ze daar van de directie of hoger management wel iets voor terug. Ze liggen, net als Grapperhaus, meer dan ooit onder een vergrootglas en elke misstap zal breed uitgemeten worden. Dat kan variëren van net iets te vroeg uitloggen uit een vergadering tot een iets te dure leaseauto. Daarnaast wordt van leiders consistentie en transparantie in hun communicatie verwacht. Medewerkers hebben behoefte aan antwoorden op vragen als ‘Gaan we afschalen in FTE’s of juist mikken op groei?’. ‘En wat gaan we dan doen met de overtollige kantoorruimte?’

‘Gaan we straks weer naar kantoor of blijven we massaal thuiswerken?’

Geen misbruik maken van crisis

Een andere valkuil is doorgaan met directief leiderschap terwijl de crisis grotendeels is uitgeraasd. Medewerkers willen immers hun ingeleverde inspraak en vrijheid, net als bij de intelligente lockdown, zodra dat kan wel weer terug. Zeker in ons land. Hoewel de verleiding groot kan zijn, is het raadzaam om hier geen misbruik van te maken door er gauw nog wat hete hangijzers doorheen te duwen of door te gaan met bezuinigen. Daar waar het voor senior managers dus al fout kan aflopen, hebben junior managers al helemaal een uitdaging. Zij hebben immers nog nooit een echte crisis meegemaakt. Dat kan, zeker in jonge organisaties, een risico vormen.

Zelfreflectie

In het gunstigste geval worden zij door meer ervaren collega-managers voorbereid op de mentale en fysieke uitputtingsslag die een crisis voor hen kan betekenen. En worden er gezamenlijk meerdere scenario’s op de plank gelegd voor toekomstige narigheid. Al met al is het zaak om jezelf als leider de maat te blijven nemen en zelfreflectie niet uit de weg te gaan. En tevens open te staan voor kritiek in een sfeer van al dan niet radicale openhartigheid. Het feit dat er relatief veel CEO’s na crises verdwijnen mag hierbij als een belangrijke waarschuwing gelden.

Wil je meer weten over dit onderwerp en/of ben je benieuwd wat we precies voor jouw organisatie kunnen betekenen? Stuur dan een mailtje naar natascha.vandepol@fprofs.com.