Wat als het stipje aan de horizon verdwijnt?

Hoe we als mens omgaan met de lockdown verschilt enorm. De een lijdt in stilte, zoals senioren en een alarmerend hoog aantal jongeren, terwijl de ander het verzet kiest en de straat op gaat voor vreedzaam of minder vreedzaam protest. De oorzaak is bij beide reacties hetzelfde: het ontbreken van perspectief. Ondertussen werkt het coronabeleid steeds meer als een splijtzwam. Soortgelijke processen spelen ook in organisaties. Hoe ga je daarmee om?

‘Boiling point’

Of jouw persoonlijke ‘boiling point’ al is bereikt, hangt uiteraard voor een groot deel af van de consequenties die je ervaart. Werk je al jaren thuis en merk je financieel weinig van de lockdown, dan kan dat best nog even duren. Voor ondernemers in de retail, evenementen en horeca, maar ook voor kwetsbare kinderen in instabiele gezinnen is dat punt daarentegen gevoeglijk wel bereikt. Aan hen zijn goedbedoelde adviezen als vasthouden aan dagelijkse rituelen, kijken wat je nog wèl kunt en andere doelen stellen niet meer besteed. Ook maakt het uit of je de kunst van wishful thinking verstaat, of dat je als fatalist door het leven stapt.

Wensdenker of fatalist?

Wensdenken is een intellectuele handeling, waardoor de appreciatie van de realiteit door die van een gewenst resultaat wordt verdrongen. Oftewel: de wens is de vader van de gedachte. De veelgehoorde, maar zelden onderbouwde geruststelling ‘Komt goed’ is daar het ultieme voorbeeld van. Hoewel je anders zou verwachten, houden fatalisten het misschien nog het langst vol. Zij geloven immers dat elke handeling en daad in het leven al bepaald is door het lot, en dus op voorhand vastligt. Verzet is er bij de meesten niet bij aangezien zij hun lot aanvaarden. Toch breekt ook bij hen een moment aan dat de rek eruit is en perspectief onontbeerlijk is.

‘Voorbij het plankje slaan’

Dat geldt zeker voor het onderwijs, waar men inmiddels wel klaar is met de onlegbare puzzel die ‘online lesgeven’ heet. En wat te denken van sociale diensten waar men zich al een jaar vanuit huis het snot voor ogen werkt met de uitvoering van alle steunmaatregelen. Juist daar zijn we al een tijdje bezig met organisatieontwikkeling en toen we voorstelden om dit vanwege de hectiek even uit te stellen, stuitte dat op onverwacht verzet. Men wilde dat traject koste wat kost laten doorgaan, juist vanwege het perspectief op langere termijn. Ondanks de extra tijd die dat vergt, krijgt men daar juist energie van! In het onderwijs zijn studiedagen op hun beurt een soort vluchtheuvel vanwege verbeteringen richting de toekomst.

Realistische en consistente beloftes

Kun je je personeel geen concrete projecten beloven of andere beloftes doen, zoek dan in elk geval een vorm van afleiding zodat er energie en motivatie getankt kan worden. De beloftes die bij perspectief bieden horen, moeten trouwens wel realistisch en consistent zijn. Dus niet zoals het kabinet eerst roepen dat de zakken diep zijn en later, bij monde van minister Koolmees, aankondigen dat 60% van alle bedrijven die steun hebben ontvangen deze deels weer moeten terugbetalen. Wat dat, ook in het bedrijfsleven, doet met je geloofwaardigheid laat zich raden.